Avondprogramma Invited - Seppe Baeyens / Ultima Vez

“Ik beschouw mezelf als iemand die verbindingen legt tussen generaties met dans als taal. Ik denk dat daar een grote kracht in zit.”

Seppe Baeyens was eerder in CAMPO te gast met zijn indrukwekkende dansvoorstelling Tornar (2015), waarin het verhaal verteld wordt van een groep achterblijvers die na de doortocht van een tornado opnieuw een gemeenschap tracht op te bouwen. Voor INVITED gaat Baeyens een stapje verder in zijn onderzoek naar gemeenschapsvorming en neemt hij het publiek mee op sleeptouw, letterlijk en figuurlijk.

Tekst: Pieter D'Hooghe

‘Hoe kan ik in één uur tijd een gemeenschap stichten tussen cast en publiek?’ is de centrale vraag die Seppe Baeyens aanzette tot het maken van INVITED. “Het idee is gegroeid uit Tornar. Daar ging ik in een klassieke setting – performers op het podium, publiek in de tribune - op zoek naar de identiteit van het creëren van een gemeenschap. In mijn hoofd was ik echter al bezig met de volgende stap. Ik wou die grens tussen publiek en cast doorprikken.” Hij vond een partner in Kristin Rogghe die hem als dramaturge bijstaat in het creatieproces. (...)

De voorbije twee jaar deed Baeyens verschillende residenties in theaterhuizen in België en het buitenland. “Ik nam telkens een deel van mijn ervaren cast mee en liet hen in dialoog gaan met een lokale groep mensen om zo een gezamenlijk verhaal te creëren. Op het einde van zo’n residentie deden we een toonmoment met publiek om te experimenteren met verschillende vormen van participatie. Op die manier ontdekten we gaandeweg wat werkte en wat niet. Er ontstond bijna spontaan een blauwdruk voor INVITED.”
 

micromaatschappij - megadiversiteit
 

“Een erg belangrijk iets om mensen in de rol van publiek aan te zetten tot actieve participatie is herkenbaarheid. Daarom werk ik weer met een intergenerationele en diverse cast waar het publiek zich op verschillende niveaus in kan herkennen. Niet enkel culturele achtergrond speelt een rol maar ook karakter en leeftijd.” “We gaan voor een weerspiegeling van de diverse maatschappij in al zijn facetten,” vult Kristin aan, “maar wij ondermijnen bewust de machtsverhoudingen die heersen in deze hedendaagse samenleving. Onze cast transformeert tot een gemeenschap en net zoals het dagelijkse leven berust ook deze voorstelling op interactie. Ze leren met elkaar en het publiek omgaan, dat op zijn beurt wordt uitgenodigd het speelveld te betreden en deel te worden van het geheel. De mensen krijgen een kans om binnen een veilige ruimte ontmoetingen aan te gaan met anderen die ze ‘buiten’ misschien zouden negeren.

 “INVITED is een oefening in het samen zijn,” verduidelijkt Baeyens, “Wat zijn de mogelijkheden om te verbinden door middel van dans als universele taal. Het gaat over het leren delen van de ruimte en het kijken en bekeken worden. Ik wil aantonen dat iedereen iets kan betekenen binnen onze gemeenschap, hoe klein de bijdrage ook is. Dit wil ik niet doen door te shockeren of door de spotlight specifiek te richten op de toeschouwers. Iedereen moet kunnen zijn wie hij of zij is en kan kiezen om deel te nemen of aan de zijlijn te blijven staan.”

som van de delen > het geheel
 

Daar komt de titel INVITED ook van. Het publiek wordt uitgenodigd het speelvlak te betreden en actief te participeren. Door de mythische grens tussen ‘bezoeker’ en ‘performer’ te wissen, trekt Baeyens een spel op gang en maakt hij hedendaagse dans makkelijker bereikbaar. “Je leert de spelregels gaandeweg kennen. De relaties die ontstaan tussen performers en publiek of publiek onderling monden uit in persoonlijke verhaallijnen die de fundamenten van INVITED bijkleuren,” legt Rogghe uit. “Er bestaat een vooraf opgestelde structuur, ankerpunten zeg maar. Tijdens INVITED legt iedereen samen dit voorstellingsparcours af, maar de persoonlijke beleving hangt af van de keuzes die iedere individu maakt.”

Hoe krijg je een publiek zover om actief mee te schrijven aan een gemeenschappelijk verhaal? “De cast mengt zich al voor het begin van de voorstelling onder de nietsvermoedende toeschouwers waardoor het niet meteen duidelijk is wie nu een performer is en wie niet. Op die manier overwinnen we een eerste barrière. Eens de voorstelling goed en wel begonnen is, wordt het verschil tussen cast en publiek langzaam duidelijk,” verklaart Baeyens. “We bouwen de intensiteit van de interacties doorheen het stuk op. We gaan niemand vanaf de eerste minuut aan zijn lot overlaten. De cast heeft een blokkendoos vol choreografische bouwstenen. Beetje per beetje zullen we die bouwstenen gebruiken om collectief tot een verhaal te komen. Een scenografisch element dat helpt bij die aanzet tot participatie is ‘Rope’. Het publiek zal zelf actief aan de slag gaan met dit kunstwerk van de hand van Ief Spincemaille. Het blauw geweven touw met een dikte van 30 centimeter verbindt de groep door middel van eenvoudige handelingen. (...)
 

Iedereen speelt mee

Hoewel Baeyens ook zelf deelneemt aan de voorstelling laat hij zijn dansers en publiek veelal vrij om te experimenteren. Niet dat hij iedereen gewoon zijn ding laat doen - het geheel is wel degelijk gestroomlijnd - maar de choreograaf verwacht spontaniteit van het publiek en dus moeten de performers daar een voorbeeld in zijn. Ook de live-muzikanten, een trio onder leiding van Stef Heeren, gaan mee in de spontaniteit van het gebeuren. “De muziek gaat rechtstreeks in dialoog met de dans. Ik wist van in het begin dat dit een erg belangrijke en versterkende factor zou zijn. Er is weliswaar een basispartituur, maar dansers, publiek en muzikanten zullen elkaar permanent moeten aanvoelen en leren vertrouwen om zo het spel tot een goed einde te brengen.”


Sinds 2011 is danser en choreograaf Seppe Baeyens nauw verbonden aan de werking van Ultima Vez. Onder de vleugels van het gezelschap van Wim Vandekeybus creëerde hij in 2015 zijn eerste grootschalige dansvoorstelling Tornar met een intergenerationele cast van niet-professionele en professionele dansers. Tornar oogstte veel lof in binnen- en buitenland en werd geselecteerd voor Het Theaterfestival 2015.

REGIE & CHOREOGRAFIE Seppe Baeyens GECREËERD MET Emile Van Puymbroeck, Luke De Bolle, Chisom Onyebueke Chinaedu, Leonie Van Begin, Rosa Boateng, Oihana Azpillaga, Ischa Beernaert, Esther Motvanya, Roel Faes, Trui De Mulder, Adnane Lamarti, Seppe Baeyens, Frank Brichau, Stephan Verlinden, Elisabeth Wolfs, Leon Gyselynck ORIGINELE MUZIEK LIVE Stef Heeren, Kwinten Mordijck, Karen Willems DRAMATURGIE Kristin Rogghe SCENOGRAFIE & LICHTONTWERP Ief Spincemaille KOSTUUMS Lieve Meeussen BEWEGINGSASSISTENT German Jauregui ARTISTIEK ADVIES Wim Vandekeybus TECHNISCHE COORDINATIE Tom De With PRODUCTIE Seppe Baeyens / Ultima Vez COPRODUCTIE Koninklijke Vlaamse Schouwburg (Brussel) MET DE STEUN VAN Tax Shelter maatregel van de Belgische Federale Overheid, Casa Kafka Pictures Tax Shelter empowered by Belfius. De scenografie is geïnspireerd op de installatie ‘ROPE - Possibilities of Binding’ in opdracht van N.O.W ondersteund door extrapole, Fabbrica Europa, Indisciplinarte, Latitudes Contemporaines, Lókal, Mom/El Vivero, Trafó, wpZimmer. N.O.W werd medegefinancierd door het Creative European Program van de Europese Unie.

Ultima Vez wordt gesteund door de Vlaamse Regering & de Vlaamse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

IN DE PERS

 

“Theater, als kunst van het hier en nu, gaat graag prat op zijn vermogen om gemeenschappen te creëren. Dat is vaker een mythe dan realiteit. Niet bij Baeyens. Zijn sociale intelligentie, en oog voor compositie en opbouw, maken van Invited een meeslepende, ontwapenende ervaring.”

Charlotte de Somviele, De Standaard
 

"Rope, een werk van de Vlaamse kunstenaar Ief Spincemaille is een door gedetineerden geweven ‘touw’ en centraliseert, net als Baeyens het gevoel van verbinding. In een wereld waarin het gemeenschapsgevoel steeds verder zoekraakt, benadrukken Spincemaille en Baeyens in hun kunstprojecten, eenvoudig en effectief, de urgentie van de samenkomst en het samenzijn.”

Moos van den Broek, Theaterkrant